Het 9-vlaksmodel van Rik Maes: een referentiemodel voor informatiemanagement
Informatieverzorging is voor veel organisaties van strategisch belang, maar de manier waarop informatievoorziening wordt ingericht, is vaak diffuus. Wie stuurt? Wie beslist? Wie voert uit? Het 9-vlaksmodel van Rik Maes helpt organisaties om hier grip op te krijgen.
In dit artikel leggen we op een toegankelijke manier uit wat het model is, waarom het zo krachtig is — en hoe functioneel beheer hierin een duidelijke en onmisbare plek heeft.
Wat is het 9-vlaksmodel?
Het 9-vlaksmodel is een denkkader waarmee je de inrichting van informatiemanagement kunt structureren. Het model bestaat uit een raster van drie lagen en drie kolommen:
De drie lagen (horizontaal)
- Strategisch: waar willen we naartoe?
- Tactisch: hoe organiseren we dat?
- Operationeel: hoe doen we het in de praktijk?
De drie kolommen (verticaal)
- Strategisch: waar willen we naartoe?
- Tactisch: hoe organiseren we dat?
- Operationeel: hoe doen we het in de praktijk?
Door deze vlakken in kaart te brengen, ontstaat overzicht in een vaak complex speelveld. Je ziet in één oogopslag waar verantwoordelijkheden liggen — én waar afstemming nodig is.
De rol van functioneel beheer in het model
Functioneel beheer bevindt zich in het operationele vlak van de informatievoorziening. Dat klinkt abstract, maar het is precies wat het vak zo waardevol maakt: het is de plek waar mens, proces en systeem samenkomen.
Functioneel beheerders zorgen ervoor dat systemen niet alleen technisch werken, maar ook aansluiten op het werk van de gebruiker. Ze vormen de brug tussen de organisatie en IT, en vertalen behoeften, signalen en problemen naar concrete acties.
Wil je hier dieper op ingaan? Lees dan ook: Wat is functioneel beheer?
Dit onderwerp wordt ook behandeld in de opleiding
Vakopleiding functioneel beheer® (VFB®)
De vakopleiding functioneel beheer is de nieuwe standaard in ons vakgebied. Al meer dan 3000 experts zijn opgeleid.
2750,- excl. btw & Exin Examen
Maandelijks
5 Dagen
Incompany & open inschrijving
Waarom dit model zo waardevol is
Zonder structuur ontstaat versnippering. Verschillende afdelingen maken eigen keuzes, systemen sluiten niet op elkaar aan, en verantwoordelijkheden worden doorgeschoven. Het 9-vlaksmodel helpt om dat te doorbreken.
Het model biedt:
- Inzicht in wie wat doet (of zou moeten doen)
- Een gesprekskader om rollen en verantwoordelijkheden te verhelderen
- Ondersteuning bij het positioneren van functioneel beheer binnen de organisatie
- Een brug tussen visie, beleid en uitvoering
Het is geen doel op zich, maar een middel om grip te krijgen op informatievoorziening — en die beter te laten aansluiten op de werkelijkheid van gebruikers.
Versterk de basis: de 9 processen van functioneel beheer
Als je de rol van functioneel beheer goed wilt invullen, is het belangrijk om verder te kijken dan de plek in het model. Want hoe geef je daar concreet invulling aan? Welke processen horen daarbij?
Bij VFB Academy spreken we vaak over de 9 kernprocessen van functioneel beheer. Denk aan het ondersteunen van gebruikers, het begeleiden van wijzigingen, het beheren van autorisaties, het monitoren van kwaliteit en nog veel meer.
Deze processen maken het vak tastbaar en uitvoerbaar. Ze helpen functioneel beheerders om hun rol niet alleen technisch, maar vooral ook professioneel en gestructureerd in te vullen.
👉 Meer weten? Bekijk: De 9 processen van functioneel beheer
In de praktijk: hoe gebruik je het 9-vlaksmodel?
Het 9-vlaksmodel is geen methode, maar een analyse-instrument. Je kunt het gebruiken om:
- Rollen en verantwoordelijkheden te verduidelijken
- Te bepalen waar functioneel beheer zich bevindt en wat dat betekent
- Gesprekken op gang te brengen tussen verschillende lagen (strategie ↔ uitvoering)
- Inzicht te krijgen in waar je als team of organisatie nog kunt verbeteren
Voor functioneel beheerders is het vooral een hulpmiddel om hun positie duidelijk te maken, onderbouwd te communiceren en zich te verbinden aan het grotere geheel.
Tot slot
Het 9-vlaksmodel van Rik Maes is een krachtig hulpmiddel om informatiemanagement te structureren. Functioneel beheer speelt daarin een cruciale rol: als verbindende kracht tussen werkvloer en IT, tussen beleid en praktijk.
Wil je die rol beter leren begrijpen, verdiepen of versterken? Bekijk dan ook:
Want systemen zijn belangrijk — maar mensen en processen maken het verschil.
